هدف اصلی از آموزش ایجاد یادگیری در فراگیران است. این امر با تدریس اتفاق می افتد. آموزش تاریخ در مدارس و حتی دانشگاه ها غالباً مبتنی بر شیوه های سنتی و روش سخنرانی و مباحثه های منفعلانه با هدف انباشتن ذهن فراگیران و تقویت حافظه است. توجه به فهم و ادراک تاریخی، تشویق و ایجاد تفکر تاریخی از جمله اهدافی است که آموزش نوین تاریخ باید در پی آن باشد. تحقق این اهداف به ابزارها و تغییر نگرش های خاصّی نیاز دارد. یادگیری ترکیبی یک روش آموزشی است که تکنولوژی و رسانه های دیجیتال را با کلاس های درس معلم محور تلفیق کرده و به فراگیران انعطاف پذیری بیشتری برای شخصی سازی تجربه یادگیری شان می دهد. از سوی دیگر امروزه گرایش به یادگیری مجازی همگام با یادگیری حضوری در دانش آموزان روز به روز در حال افزایش است و این یکی از ابزارها برای اجرای یادگیری ترکیبی می باشد. مقاله حاضر سعی دارد به استفاده همگام از آموزش حضوری و مجازی در تدریس تاریخ بپردازد. سئوال این پژوهش اینست که: چگونه می توان از یادگیری ترکیبی در آموزش تاریخ بهره گرفت؟ یافته های تحقیق که با روش توصیفی-تحلیلی از منابع مختلف کتابخانه ای و استفاده از تجارب مؤلف در تدریس در دو فضا بدست آمده، حاکی از آن است که آموزش حضوری اگرچه اهمیّت زیادی در فراگیری درس تاریخ دارد، اما در شرایط خاصّ مانند وضعیّت فعلی ناشی از همه گیری بیماری کرونا و تعلیق آموزش حضوری، استفاده مناسب از فضای مجازی همگام با آموزش حضوری می تواند یادگیری پایدار در درس تاریخ را امکان پذیر سازد.

داده های جریانی متشکل از داده هایی است که به ترتیب و با سرعت و حجم زیاد به سیستم وارد می شوند. توزیع این داده ها ناپایدار بوده و در طول زمان ممکن است تغییر کنند. با توجه به اهمیت این نوع داده ها در حوزه هایی مهم نظیر اینترنت اشیا، تسریع عملکرد و افزایش توان عملیاتی تحلیل داده های بزرگ جریانی به عنوان موضوعی مهم، مورد توجه محققین است. در روش پیشنهادی، از مفهوم یادگیری ترکیبی برخط در مدل بهبودیافته ماشین یادگیر مفرط به منظور طبقه بندی داده های جریانی استفاده شده است. به دلیل استفاده از رویکرد افزایشی، در هر لحظه تنها یک بلوک داده بدون نیاز به دسترسی به داده های پیشین یاد گرفته می شود. همچنین با بهره گیری از رویکرد آدابوست، وزن دهی به طبقه بندی کننده های پایه و تصمیم گیری در مورد حفظ و یا حذف آنها بر اساس کیفیت پیش بینی ها انجام می شود. مزیت دیگر روش پیشنهادی، بهره گیری از رویکرد مبتنی بر صحت طبقه بندی کننده جهت شناسایی رانش مفهوم است که منجر به تسهیل انطباق مدل و افزایش کارایی آن می شود. آزمایش ها بر روی مجموعه داده های استاندارد انجام گردید و روش پیشنهادی به طور میانگین با کسب 90/0% خاص بودن، 69/0% حساسیت و 87/0% صحت توانست اختلاف معناداری با دو روش رقیب داشته باشد.

زمینه و هدف: در به کارگیری یادگیری ترکیبی عوامل مختلفی تاثیرگذار هستند که عدم توجه به هر یک از آن ها می تواند موجب شکست این نوع از آموزش و یادگیری شود. بنابراین پژوهش حاضر با هدف شناسایی عوامل موثر بر به کارگیری یادگیری ترکیبی در آموزش عالی انجام شد. روش: پژوهش حاضر یک پژوهش کیفی است که به روش فراترکیب انجام شد. جامعه آماری پژوهش را پژوهش ها و مطالعات داخلی (1390 تا 1400) و خارجی (2007 تا 2021) انجام شده در حوزه عوامل موثر بر به کارگیری یادگیری ترکیبی در آموزش عالی تشکیل دادند که با کلیدواژه های مشخص و در پایگاه های اطلاعاتی داخلی و خارجی به جمع آوری آن ها پرداخته شد و جمعا 186 مطالعه استخراج شد. از میان این مطالعات پس از چندین مرحله غربالگری به ترتیب براساس بررسی عنوان، چکیده و محتوای پژوهش، 28 واحد مطالعاتی انتخاب و بررسی شد. جهت تحلیل داده های پژوهش نیز از روش تحلیل محتوا به شیوه مقوله بندی استفاده شد. یافته ها: با تجزیه و تحلیل داده ها مشخص شد که عوامل موثر در به کارگیری یادگیری ترکیبی در آموزش عالی شامل «یادگیرنده»، «یاددهنده»، «عوامل آموزشی»، «عوامل محیطی»، «عوامل نهادی و سازمانی»، «حمایت و پشتیبانی»، «قوانین و مقررات»، «تعاملات»، و «فناوری» می باشد. نتیجه گیری: با توجه به یافته های پژوهش می توان گفت که نظام آموزش عالی برای استفاده همزمان از فرصت های یادگیری الکترونیکی و حضوری می بایست به این عوامل توجه ویژه نماید؛ چرا که به صورت مستقیم بر به کارگیری یادگیری ترکیبی تاثیر می گذارد.

مقدمه: از آنجایی که یادگیری ترکیبی، تلفیقی از نقاط قوت دو شیوه آموزش سنتی و الکترونیکی می باشد، این مطالعه با هدف مقایسه تاثیرآموزش به روش ترکیبی و سنتی در یادگیری دانشجویان ارشد دانشگاه پیام نور انجام گرفت. روش ها: این مطالعه آزمایشی با استفاده از طرح پیش آزمون و پس آزمون با گروه کنترل مبتنی بر کلاس درس LMS انجام گرفت. جامعه آماری شامل کلیه دانشجویان ارشد دانشگاه پیام نور مرکز شیراز در نیم سال اول سال تحصیلی 98-1397 به تعداد 30 بود که با کمک روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای به دو گروه آزمایشی و کنترل (هر گروه 15 نفر) منتصب شدند. داده ها با استفاده از آزمون های t و آنالیز کوواریانس از طریق نرم افزار آماری SPSS تجزیه و تحلیل شدند. یافته ها: نتایج نشان داد که بین پیشرفت تحصیلی دانشجویان در گروه های آزمایش و کنترل در نمرات پیش آزمون و پس آزمون تفاوت معنی داری وجود دارد (7/756= f در سطح آلفای 0/05). همچنین نتایج حاکی از برتری میانگین گروه آزمایشی (14/0987) در ارزیابی نهایی نمرات محیط یادگیری ترکیبی در مقایسه با آموزش سنتی بود (12/9361)، به میزان 1/3806 نمره بود. نتیجه گیری: آموزش ترکیبی به دلیل تلفیق نقاط قوت دو شیوه آموزش سنتی و الکترونیکی، تصویرسازی ذهنی، خود تنظیمی و خود انگیزشی یادگیری در دانشجویان در مقایسه با آموزش صرف سنتی، می تواند بر کیفیت یادگیری در قالب حفظ و نگهداری نمرات اثرگذارتر باشد.

پیشینه و اهداف: یادگیری ترکیبی، به عنوان یک مفهوم کلیدی در حوزه آموزش، اهمیت ویژه ای دارد. با ظهور ویروس کرونا و پدیده همه گیری، اهمیت این نوع آموزش بیش از پیش آشکار شد. به عبارت دیگر، یادگیری ترکیبی می تواند نقشی حیاتی در حل مسائل و سهولت فرآیند آموزش داشته باشد. مطالعه حاضر، کوشیده است تا ادراک معلمان را نسبت به انواع مدل ها و رویکردهای آموزشی به ویژه، یادگیری ترکیبی مورد بررسی قرار دهد، معلمانی که به واسطه بحران کرونا در طول سال های اخیر هم یادگیری الکترونیکی و هم یادگیری ترکیبی را تجربه کرده اند. این ادراک و فهم شامل دیدگاه های آن ها درباره ترجیح و علاقه، اثربخشی و کارآیی، تعامل، مشارکت در فرایند آموزش و مزایا و ویژگی های محیط های یادگیری نسبت به انواع مختلف آموزش (حضوری، ترکیبی، مجازی) می باشد.روش ها: جامعه آماری، تمام معلمان مقاطع مختلف تحصیلی که از یادگیری الکترونیکی/ شاد در دوران همه گیری کرونا استفاده می کردند، بود که 964 نفر از آن ها با نمونه گیری دواطلبانه وارد مطالعه شدند و داده ها، از طریق پرسشنامه آنلاین طی 3ماه، جمع آوری شد. برای تعیین پایایی پرسشنامه مزبور، از روش آلفای کرونباخ استفاده شد که بزرگ تر از 69/0 بود و برای تعیین روایی صوری، پرسشنامه در اختیار سه نفر از خبرگان دانشگاهی و سه نفر از کارشناسان وزارت آموزش وپرورش قرار گرفت و پس از اعمال نظر آنان و انجام اصلاحات لازم، فرم نهایی پرسشنامه ها، تدوین شد. سپس پرسشنامه مزبور از طریق گوگل فرم به یک فرم آنلاین تبدیل شد. این پرسشنامه، از مقیاس 5 درجه ای لیکرت تشکیل شد. از پاسخ دهندگان خواسته شد که پاسخی به هر عبارت از" کاملاً مخالفم تا کاملاً موافقم" را برای یادگیری حضوری، ترکیبی و مجازی انتخاب کنند. از شرکت کنندگان خواسته شد تا یادگیری حضوری خود را بر اساس تجربیات قبل از همه گیری و یادگیری آنلاین خود را بر اساس تجربه خود در طول همه گیری رتبه بندی کنند. در پایان پرسشنامه، از معلمان خواسته شد تا شیوه یادگیری ترجیحی خود را نشان دهند و بگویند کدام روش یادگیری ممکن است برای دانش آموزان پس از همه گیری مفیدتر باشد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار آماری SPSS22 انجام شد.          P <0.05 به عنوان نقطه برش از نظر آماری معنی دار در نظر گرفته شد.یافته ها: معلمان، استفاده از یادگیری ترکیبی را تسهیل گر یادگیری می دانند، ویژگی های محیط یادگیری ترکیبی را می پسندیدند و از یادگیری ترکیبی لذت می بردند، از نظر آن ها میزان تعامل با دانش آموزان در یادگیری ترکیبی نسبتاً بالا است و در عین حال، معتقدند که یادگیری ترکیبی منجر به افزایش حجم کاری و نیز هزینه اقتصادی می گردد. بخش دیگری از نتایج در رابطه با ترجیح نوع آموزش نشان می دهد که آموزش حضوری با مقدار37/2 دارای بزرگ ترین مقدار میانگین رتبه ای و در نتیجه بیشترین ارجحیت است. بعد از آن یادگیری ترکیبی  با مقدار 22/2 و یادگیری الکترونیکی با مقدار 41/1 در اولویت های بعدی قرار گرفتند. در اثربخشی یادگیری ترکیبی و مشارکت در فرآیند آموزش مقدار t کوچک تر از 96/1 و سطح معناداری برای تمامی این متغیرها کمتر از 05/0 می­باشد.نتیجه گیری: با توجه به ادراک معلمان از ویژگی های یادگیری ترکیبی که مهم ترینشان پسندیدن ویژگی های محیط یادگیری و نقش تسهیل کننده یادگیری ترکیبی است اما مواردی نظیر اثربخشی و مشارکت در فرآیندآموزش را از ویژگی های یادگیری ترکیبی نمی دانند. به همین سبب باید در جهت بهبود ادراک معلمان از یادگیری ترکیبی اقدامات مربوطه صورت گیرد.